Ouders stellen zich dikwijls de vraag vanaf wanneer hun kind deze ‘nieuwsgierigheid’ naar seksuele/pornografische inhouden ontwikkelt en vanaf welke leeftijd zijzelf hiervoor zeer attent moeten zijn. Hierover kunnen we geen algemeen uitsluitsel geven omdat het ontwikkelingstempo van elk kind verschillend is. Ook de familiale en de sociale omgeving spelen hierbij een belangrijke rol. Het is niet zo belangrijk voor ouders te weten vanaf welke leeftijd je kind deze inhouden bekijkt. Veel belangrijker is echter om als open aanspreekpartner voor je kind klaar te staan en deze onderwerpen waarvoor ze zich schamen niet uit de weg te gaan en zelf bereid te zijn met hen daarover in gesprek te willen gaan.
Pornografie en leefwereld
Hoe denk ik zelf over seksualiteit en hoe ziet het er in de wereld van pubers uit?
Zelftest
A:
B:
C:
Verder
Resultaat
Je hebt punten bereikt!
Je hebt zelf in je leven de ervaring gehad dat open gesprekken over je lichaam of je seksualiteit niet mogelijk of bijzonder moeilijk waren, dat die onderwerpen taboe waren en met schaamte beladen. Deze thema’s zijn niet of zelden besproken. Vaak volgt daaruit dat het je zwaar valt of dat je liever wil vermijden om over deze thema’s met je kind/kinderen te spreken.
Je hebt in je leven geleerd dat niet alle vragen over lichamelijkheid en/of seksualiteit bespreekbaar waren en ook dat sommige thema’s verzwegen werden. Soms gebeurt het dan dat je als ouder deze thema’s graag met je kind wil bespreken, maar dat het je dan zwaar valt en dat soms schaamte en onzekerheid over hoe dat aan te pakken je overvalt en dat je dan toch liever niets zegt… In het beste geval hebben open momenten die je in familieverband of in je vriendenkring hebt beleefd je de moed gegeven om deze openheid weer op te bouwen en de grenzen van de schaamte te overwinnen. Dit maakt het mogelijk dat je in je huidig familieleven dan vrijer over seksuele/pornografische thema’s kan spreken.
Je leven heeft je geleerd dat je altijd open over de thema’s lichamelijkheid en seksualiteit kon spreken. Voor jou is het dan misschien niet ongemakkelijk om hierover te praten en je probeert ook niet om deze momenten uit de weg te gaan. Met je kinderen zal je er waarschijnlijk ook heel openlijk over spreken, zelfs als ze hiermee nog niet geconfronteerd werden. Kijk toch zelf ook maar eens hoe het met je openheid in familieverband staat. De vragen die we daartoe opgesteld hebben en aansluitend onze raadgevingen, kunnen je daarbij helpen.
A:
B:
C:
Type a) : ik laat dat thema liever over aan anderen.
Goede raad van ons aan jullie : uw kind groeit op in een wereld die vaak een open omgang met seksuele thema’s aanmoedigt. Ga dit gesprek niet uit te weg of laat het niet over aan anderen of aan andere instellingen (bv. scholen). Uw kind mag gerust weten dat seksuele gespreksonderwerpen niet behoren tot je lievelingsthema’s. Het zou echter goed zijn als jullie hen het gevoel kunnen overbrengen dat jullie, ondanks alles, altijd een luisterend oor voor hen hebben en dat je samen met hen wil leren om nieuwe dingen te onderzoeken. Zo kan je vermijden dat je kind zich alleen begeeft in de avontuurlijke wereld van het internet en dat het daar alleen zijn antwoorden moet vinden die niet zelden heel onrealistische voorstellingen kunnen zijn.
Type b) Ik zou graag wat opener zijn.
Goede raad van ons aan jullie : Kom nou, je hoeft toch geen expert te zijn! Toon jezelf met al je behoeften, verwachtingen en gevoelens. Daarbij hoort ook dat je vrij kan zeggen wat je denkt over pornografie, maar blijf daarbij rustig en bezorgd. Wees echt. Een relatie begint met begrip en dat geldt voor beide partijen. Je kind zal je nooit afwijzen als je eerlijk bent. Samen dingen onderzoeken, ook als ze schaamtegevoelig zijn, kan je horizon verruimen en ook die van je kinderen. Of heb je ooit toen ze klein waren je hoofd gebogen en meteen hun nieuwsgierigheid de kop ingedrukt als ze vroegen : ‘mama/papa, hoe lang is een regenworm eigenlijk?’? Je kan aldus vermijden dat je kind zich alleen begeeft in de avontuurlijke wereld van het internet en daar alleen zijn antwoorden moet vinden die niet zelden heel onrealistische voorstellingen zijn.
Type c) Ik heb geen moeite met een open gesprek.
Goede raad van ons aan jullie : Mooi, dat je met je kind zo open kan spreken over thema’s als pornografie. Blijf ook je kind het gevoel geven dat je er altijd voor al hun vragen voor hen bent. Wees echter voorzichtig als deze thema’s ook buiten de familie besproken worden. Kinderen vinden het niet altijd ‘cool’ als ouders met hun ‘seksuele openheid’ deze thema’s ook aan de buitenwereld voorleggen.
Internetpornografie is geen taboe in de leefwereld van onze jongeren.
Het is normaal dat jongeren zich in hun ontwikkelingsfase met seksuele en/of pornografische inhouden bezighouden. Het behoort tegenwoordig bij het volwassen worden dat jongeren het internet gebruiken om zich met de eigen seksualiteit en die van anderen in te laten. Op het wereldwijde web kan aan verlangens en eigen nieuwsgierigheid voldaan worden, er worden richtsnoeren gevonden en er kunnen ook eerste ervaringen opgedaan en ingezameld worden. (‘hoe gaat dat eigenlijk’?).
De omgang met seksuele inhouden en ook met pornografie op het internet moet niet onvermijdelijk negatief getint zijn en leiden naar foutieve seksuele gedachten of voorstellingen over het meisje- of jongen-zijn. Belangrijk is hierbij de rol die volwassenen en vooral ouders spelen. De hulp aan je kind bij de verwerking en het plaatsen van de media-inhoud kan/zal een sterke steun zijn. In de hoofdstukken hierna hebben we daarover volgende informatie voor jou kort geschetst:
- Waarom gebruiken jongeren het internet?
- Welke rol speelt de seksuele voorlichting op het internet?
- Hoe staan jongens en meisjes tegenover het thema pornografie?
De jongere en het internet
Jongeren gebruiken het internet vooral als :
- informatiebron
meestal voor huistaken en vragen die hen interesseren, zoals bv. seksualiteit. - communicatiemiddel
met als prioriteit de online-gemeenschappen en de Messengerdiensten. - amusementsdoeleinden
muziek, radio, films bekijken, computerspelletjes spelen. - maatschappelijke integratie van sex
ervaringen met flirten en pornografie
Sexuele voorlichting op het internet.
Jongens en meisjes gebruiken in de puberteit het internet om te kijken naar seksuele inhouden.
op zoek naar informatie over seksualiteit en seksuele voorlichting.
m.n., als de eerste ervaringen met seksualiteit en het thema relaties dichterbij komen, stijgt ook de interesse en de nood aan informatie. Favoriete thema’s zijn bijvoorbeeld :
- seksuele praktijken (standjes, orale en anale seks)
- nieuwe, niet bekende begrippen (bv. fetish , blowjob)
- voorbehoedsmiddelen (vooral meisjes)
- HIV, Aids, geslachtsziekten (vooral jongens)
- symptomen van zwangerschap (in noodsituaties)
- seksspeeltjes
- seksualiteit in het algemeen (seksuele ontwikkeling, menstruatie enz.)
- het andere geslacht (uit nieuwsgierigheid)
- ervaringsberichten over de ‘eerste keer’.
om te flirten, te chatten, te daten, om een partner te zoeken en voor sekskontakten.
Het internet als nieuwe ervaringsruimte biedt vele mogelijkheden voor erotische ontmoetingen. De meest gebruikte variante is hierbij het online-flirten, dat in het begin als speeltuin dient om te experimenteren en later om een partner te zoeken. Er worden verschillende communicatiemiddelen gebruikt om vast te stellen of je bij elkaar past en om steeds weer te ervaren of dit gevoel ook verder standhoudt. Zeer zelden ontstaan er uit deze online-ontmoetingen echte relaties, en noch minder ontwikkelen er zich vrijblijvende seksuele contacten (one-night-stands).
Uit het oogpunt van de jongere biedt het internet:
- een laagdrempelige toegang tot de wereld van de erotische ontmoetingen.
- een oefenplatform voor de eerste ervaringen met de kunst van het flirten.
- een positionering van jezelf en van anderen op de partnermarkt.
- een test voor je eigen aantrekkelijkheid en een enscenering van jezelf, dit zonder onaangename kosten en gevolgen te ervaren.
het consumeren van pornografie
‘Porno is een normaal bestanddeel van het alledaagse mediaverbruik’
Het was nog nooit zo gemakkelijk en goedkoop om aan pornografische inhouden te geraken.
In deze context is ook het zogenoemde ‘sexting’ te plaatsen
Wat is sexting? Het woord ‘sexting’ is samengevoegd uit de twee woorden ‘sex’ en ‘texting’. Er worden op het internet (computer, smartphones..) eigengemaakte, onthullende/erotische foto’s en video’s verzonden en/of uitgewisseld, meestal dan nog voorzien van een commentaar. Jongeren gebruiken graag ‘WhatsApp’ of ‘Snapchat’ voor deze acties.
Het doel is om een terugmelding te bekomen over hun lichaam en over hoe ze er uitzien om zelfzekerder te worden over hun eigen seksualiteit.
De gevolgen hebben ze niet altijd voor ogen en vele jongeren hebben later spijt van deze stappen. Wat eens als liefdevol bewijs bedoeld was voor een partner, kan na een scheiding als een boosaardig wapen gebruikt worden. Volgens recente studies zijn het eerder meisjes dan jongens die eerst het slachtoffer worden van zulke acties (bv. door cybermobbing, verdere verspreiding, de schaamtegrens wordt overschreden, enz…)
Naast het verzenden van erotische foto’s/video’s als bewijs van liefde, behoren ook het flirten/’het online uitproberen’ (bv. in een chat) of het bewijs willen leveren van durf binnen een vriendenkring, tot de meest voorkomende redenen waarom jongeren zich laten overhalen om zulke beelden online te zetten.
(http://www.klicksafe.de/themen/problematische-inhalte/sexting/sexting-was-ist-das/ Dezember 2018)
Jongens en internetporno, zo staan ze tegenover dit thema
- Erotiek valt bij hen eerder onder de categorie saai en oninteressant voor mannelijke adolescenten
- De consumptie van pornografie is voor hen geen taboe, maar wordt openlijk gecommuniceerd.
- Vergeleken met meisjes consumeren ze vaker en bewuster porno.
- Bovendien beschouwt de meerderheid van de jongens pornografie als een serieuze bron van informatie over seksualiteit.
Waarom kijken jongens naar porno?
- Voor het vergroten van kennis over seksualiteit in het algemeen,
- Voor het ervaren van seksuele prikkels en om zichzelf te stimuleren,
- Kennis van het vrouwelijk lichaam - wat kan ik er nog meer over leren/ervaren?
- Het aanleren van nieuwe seksuele praktijken, die zo nodig vervolgens worden uitgeprobeerd,
- Voor de peergroup - om zich te kunnen laten gelden: hoe meer ik erover weet, hoe cooler en bekender ik ben (vooral in mijn jongere jaren).
(Zie Porno im Web 2.0)
Welke pornografische inhoud gaan ze gebruiken?
Voornamelijk "normale" pornografische inhoud. Dat wil zeggen, pornografie die:
- spannend is en geschikt voor masturbatie,
- het "natuurlijke", "echte" geslacht van man en vrouw toont (ook om te vergelijken met het eigen geslacht),
- gevarieerde en soms ook ongebruikelijke standjes laat zien,
- orale seks toont en/of seks met twee vrouwen .
- en die wellicht een beetje meer ervaring toont en verfijnder en gedurfder is dan je eigen opvattingen over sex.
(cfr. Jeugdseksualiteit in het internettijdperk)
Waar liggen hun grenzen - welke filminhoud wijzen ze af?
- Pornografie die niet opwindend maar bizar is, afstotelijk of beangstigend (bijv. Sadomasochisme, fisting, bondage, "gang bang" etc.)
- Kinderpornografische voorstellingen,
- Extreme voorstellingen, bijv. met zelfverminking.
(zie porno in Web 2.0)
Welke vormen van pornografie gebruiken mannelijke adolescenten?
Jongens gebruiken het vaakst een solosetting (alleen naar pornografische inhoud kijken), met de nadruk op tevredenheid door masturbatie, maar ook op het vergroten en genieten van opwinding of plezier. Gevolgd door de homoseksuele setting (consumptie van pornografisch materiaal met andere jongens) en de parensetting (porno kijken met een vriendin). De heterogene setting (kijkend naar pornografische inhoud op feesten, bijvoorbeeld met leeftijdsgenoten van dezelfde leeftijd) is minder gebruikelijk.
De meeste jongens zien hun eerste pornofilm samen met andere mannelijke tieners in plaats van alleen. Een van de redenen hiervoor is dat jongens graag uit verveling pornografie gaan bekijken, om hun pauzes op te vullen. Het doel is daardoor te laten zien hoe ongedwongen en deskundig zij omgaan met seksuele - en schokkende - inhoud, maar ook om plezier te hebben, om grappen te maken.
Naast de gezamenlijke pornoconsumptie moet ook worden vermeld dat jongensgroepen graag met elkaar van gedachten wisselen over het onderwerp pornografie en hun "vrienden" dan ook voorzien van het nodige materiaal (bijv. films/stream/links/websites) via bijvoorbeeld hun smartphone
(cf. Jeugdseksualiteit in het internettijdperk)
Hoe rechtvaardigen jongens hun behoefte om pornografisch materiaal te bekijken?
Zij rechtvaardigen het vanuit een instinctmatig verlangen en nieuwsgierigheid op grond van de hormonen die hen leiden. In hun ogen is het dus niet verwerpelijk dat zij (vaker) porno gaan bekijken.
Het is in hun ogen een legitieme manier om hun instincten te bevredigen.
Vanuit het oogpunt van de jongeren (m/v) wordt dit instinct ook gezien als een teken van mannelijkheid. Seksueel actieve mannelijke adolescenten worden vaak beschouwd als vrouwenhelden.
(zie porno in Web 2.0)
Meisjes en internetporno, zo staan ze tegenover dit thema
- In de huidige debatten over pornografie trekken jongens veel meer de aandacht dan de meisjes.
- Maar desondanks is pornografie ook een natuurlijk onderdeel van hun leven, hoewel ze er veel minder gebruik van maken dan mannelijke tieners.
- In de regel komen ze toevallig, onopzettelijk of onbedoeld, met deze inhoud in contact.
(cf. Jeugdseksualiteit in het internettijdperk)
Waarom kijken meisjes naar porno?
- Vaak louter voor amusement, plezier, bevredigende nieuwsgierigheid, het verwerven van een zekere kennis van porno.
- Of ze willen een taboe doorbreken, iets doen wat verboden is.
- Om prikkels te krijgen, om nieuwe ideeën en ervaringen uit te proberen.
Welke soorten pornografie worden door meisjes bekeken en waar liggen hun grenzen - welke filminhoud wijzen ze af?
- Meisjes zien contact met pornografie als een alledaagse internetervaring, maar hebben de neiging om deze inhoud te verwerpen.
- Een bewust gebruik van pornografie gebeurt bijna uitsluitend in een setting met andere mensen (vriendinnen, vriendinnen, vriendjes, etc.). Een bewuste consumptie voor masturbatiedoeleinden wordt hier bijna nooit aangegeven.
- In tegenstelling tot jongens hebben meisjes een veel ruimere mening over esthetisch mooie pornografie dan jongens. Voor hen staan mooie, erotische beelden en voorstellingen in schaamteloos contrast met de ongegeneerde naaktheid of directheid die zij als sletterig beschouwen. Zogenaamde softporno's worden door hen vaak als esthetisch aantrekkelijk beschouwd.
- Net als de jongens verwerpen ze ook kinderpornografische voorstellingen en extreme beelden, bijvoorbeeld met zelfverminking.
(zie porno in Web 2.0 en jeugdseksualiteit in het internettijdperk)
Welke vormen van pornografie gebruiken jonge meisjes?
- Solosetting, d.w.z. alleen op internet of televisie, meisjes kijken meestal niet bewust naar pornografische inhoud, maar vinden zulke inhoud tijdens het surfen op het internet of tijdens het zappen op televisie. Porno wordt slechts zelden door meisjes gebruikt voor masturbatiedoeleinden, omdat ze in zulke inhoud geen spannende elementen kunnen vinden.
- Met vrienden in een homoseksuele setting om een taboe te doorbreken, om iets te doen wat verboden is. Nieuwsgierigheid moet worden bevredigd en het is altijd goed om weten wat porno zoal kan inhouden (enige kennis van porno). Meisjes durven vaak vragen te stellen, te bespreken wat ze gezien hebben om seksuele kennis uit te wisselen. Daarnaast spelen ook de factoren vermaak en ontspanning een rol (gezamenlijk lachen, giechelen, plezier maken). Dit schept zekerheid, vooral in de zoektocht naar bevestiging van hun normaliteit, die kan worden ondervonden door gemeenschappelijke afwijzing of gemeenschappelijk gelach.
- In de heterosociale setting met leeftijdsgenoten van beide seksen zijn het vooral de jongens die de consumptie van pornografie in deze context stimuleren. Het doel is om plezier te hebben, om te praten of om de vrij onbekende scènes van de pornografie te verkennen. Voor sommige meisjes is dit stilzwijgend tolereerbaar, maar anderen geraken ook actiever betrokken.
- In deze context wordt ook de bevestiging van de eigen normaliteit nagestreefd, door een gemeenschappelijke afwijzing of een gemeenschappelijke lach.
- Het bekijken van pornografie in een koppelsetting met een vriendje gebeurt meestal op voorstel van de mannelijke partner. Dit gebeurt echter doorgaans tussendoor, bijvoorbeeld bij het zappen op TV of bij het surfen op het internet. Porno telt voor meisjes niet mee als een onderdeel van de relatie van een koppel . Ze vinden het ook nogal stresserend voor de relatie (jongens vinden het spannend, meisjes ergeren er zich meer aan). De meeste meisjes houden hun seksleven liever gescheiden van pornoseks.
(cfr. Jeugdseksualiteit in het internettijdperk)
Welke clichés moeten meisjes vervullen vanuit het oogpunt van de jongens?
Meisjes moeten overeenkomen met het perfecte lichaamsbeeld zoals jongens zich dat voorstellen. Dat leidt tot vormen van perfectiedruk:
- Meisjes/vrouwen moeten mooi, leuk, sexy en erotisch zijn.
- Bij hen moet "alles kloppen" (een mooi gezicht, dikke borsten en een mooie kont) - Zo nodig, gelijkend op het lichaamsbeeld van pornografische actrices: Intiem scheren of lichaamssieraden (piercing, tatoeage) kan daarbij horen….
- Meisjes moeten ook hun seksuele verlangens onder controle houden. In tegenstelling tot jongens worden seksueel actieve meisjes onder jongeren vaak aangeduid als " sletjes". Meisjes hebben geen fysiek excuus (driften of hormonen) voor hun seksuele verlangens.
(zie porno in Web 2.0 en jeugdseksualiteit in het internettijdperk)
Bronnen
Jeugdseksualiteit in het internettijdperk. Een kwalitatieve studie over sociale en seksuele relaties tussen adolescenten.
https://www.seksuelevorming.be/
Het belang van pornografie in het leven van jongeren. Resultaten van de studie "Porno in Web 2.0.". Gepubliceerd in pro Jugend 4/2010.
De hier voorgaande samenvatting is gebaseerd op de studie "Porno im Web 2.0. Die Bedeutung sexualisierter Web-Inhalte in der Lebenswelt von Jugendlichen" van Grimm, Petra / Rhein, Stefanie/Müller, Michale (2010), gepubliceerd in de NLM-publicatieserie Volume 25 Berlin, Vistas Verlag.
Seksualiteit & Internet:
http://childfocus.be/nl/preventie/veilig-internetten/ouders/jongeren-seksualiteit-en-internet